Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego w Publicznej Szkole Podstawowej im. Św. Eugeniusza de Mazenoda w Jeziorku na rok szkolny 2017/2018

Wewnątrzszkolny System

Doradztwa Zawodowego
w Publicznej Szkole Podstawowej
im. Św. Eugeniusza de Mazenoda w Jeziorku
na rok szkolny 2017/2018

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego jest to ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia. System powinien określać: role i zadania nauczyciela w ramach rocznego planu działań, czas i miejsce realizacji zadań, oczekiwane efekty, metody pracy” (definicja A. Łukaszewicz, Szkolny doradca zawodowy, KOWEZiU 2003).

Założenia Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego

     Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego Publicznej Szkoły Podstawowej
w Jeziorku obejmuje działania podejmowane przez szkołę w celu przygotowania uczniów do świadomego wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia. System określa rolę i zadania osób odpowiedzialnych w ramach rocznego planu działań, cele, metody pracy, oczekiwane efekty, czas i miejsce realizacji zadań. Głównym założeniem WSDZ jest przygotowanie ucznia do planowania dalszej ścieżki edukacyjno- zawodowej. Z uwagi na atrakcyjność turystyczną regionu, założeniem WSDZ jest również uzmysłowienie uczniom walorów rynku lokalnego tj.: bazy noclegowej, gastronomicznej i płynących z tego korzyści zawodowych. Zgodnie z misją Szkoły WSDZ ma przygotować ucznia do racjonalnego funkcjonowania
w świecie ludzi dorosłych

     WSDZ jest częścią planu wychowawczego. Doradztwo zawodowe jest nieodłączną częścią procesu wychowania i służy prawidłowemu rozpoznaniu przez ucznia swojego potencjału edukacyjno- zawodowego. Celem nauczania i wychowania jest optymalne przygotowanie młodzieży do aktywnego funkcjonowania we współczesnym społeczeństwie, a przede wszystkim do podjęcia pracy zawodowej, zgodnej z możliwościami jednostki
i uwarunkowaniami rynku pracy.

Podstawa prawna

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 Prawo oświatowe. (Dz. U. z 2017, Poz. 59 Art. 98 ust. 1 pkt. 16.; Art. 109 ust. 1 pkt. 5 i 7).
• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe. (Dz. U z 2017, Poz. 60 Art. 292). W roku szkolnym 2017/2018 zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego, o których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy – Prawo oświatowe, są realizowane w oparciu o program przygotowany przez nauczyciela realizującego te zajęcia.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 marca 2017 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz. U. z 2017 Poz. 703). Obowiązkowe zajęcia edukacyjne: doradztwo zawodowe- minimum 10 godzin w roku.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2017, Poz. 1591)

Cele

     Celem doradztwa zawodowego w klasie VII szkoły podstawowej jest przygotowanie uczniów do podjęcia trafnych decyzji edukacyjno- zawodowych, wyboru szkoły ponadpodstawowej zgodnej z zainteresowaniami i uzdolnieniami oraz rozwój umiejętności związanych ze świadomym i racjonalnym planowaniem własnej ścieżki kariery.

Cele szczegółowe:

Uczniowie:

- określenie swoich zdolności, umiejętności i zainteresowań,

- świadomość swoich mocnych i słabych stron,

- zapoznanie z rynkiem pracy,

- zapoznanie z zawodami, środowiskiem pracy, przeciwskazaniami zawodowymi,

- zapoznanie ze ścieżkami dalszego kształcenia,

- pomoc w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej,

- dostarczanie informacji o dniach otwartych, podczas których można poznać ofertę edukacyjną szkół.

Nauczyciele:

- rozwijanie zainteresowań i zdolności uczniów,

- wplatanie treści z zakresu doradztwa zawodowego podczas lekcji,

- wspieranie rodziców poprzez udzielanie informacji o postępach edukacyjnych ucznia, nawiązując do jego zdolności i zainteresowań.

Realizatorzy i uczestnicy

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego realizowany będzie przez społeczność szkolną: nauczyciela- koordynatora doradztwa zawodowego, nauczycieli przedmiotowych. Program doradztwa zawodowego dotyczy pracy z uczniami klas VII.

Koordynator doradztwa zawodowego prowadzi zajęcia- doradztwo zawodowe, bierze udział w planowaniu działań szkoły w zakresie doradztwa zawodowego, aktualizuje informacje związane z doradztwem zawodowym, dokonuje bieżącego monitorowania realizacji WSDZ, sporządza sprawozdanie z realizacji WSDZ.

 Na każdym przedmiocie nauczyciele realizują podstawę programową odnosząc się do doradztwa zawodowego. Przykłady zadań nauczycieli poszczególnych przedmiotów w odniesieniu do doradztwa zawodowego:

- nauczyciele języka polskiego omawiają charakter pracy w różnych zawodach, uczą tworzenia wypowiedzi: pisania CV, podania, ogłoszenia; uświadamiają uczniom, że język polski stanowi fundament wszelkich umiejętności i jest obecny we wszystkich dziedzinach wiedzy; kształtują umiejętność operowania słownictwem z kręgu: szkoła i nauka, środowisko społeczne, wdrażają do samokształcenia i docierania do informacji za pomocą słowników, encyklopedii;

- nauczyciele matematyki uczą gromadzenia i porządkowania danych o edukacji i zawodach, odczytywania i interpretacji danych w tekstach, tablicach i wykresach, kształtują umiejętność posługiwania się procentami, zapoznają z zawodami z dziedziny księgowości
i rachunkowości;

- nauczyciel informatyki prowadzi naukę poszukiwania, selekcjonowania, porządkowania, gromadzenia i wykorzystywania informacji np. dotyczących oferty edukacyjnej szkół średnich, wyjaśnia organizację pracy i przepisy bhp
w pracy z komputerem, uczy komunikowania się z pomocą komputera i technologii informacyjnych, poszerza wiedzę zawodoznawczą z zakresu zawodów informatycznych;

- nauczyciele języków obcych- uczą tworzenia kilkuzdaniowych wypowiedzi na temat swoich umiejętności (prezentacja siebie);

- nauczyciele biologii omawiają stan zdrowia i choroby człowieka nawiązując do przeciwwskazań zdrowotnych w wybranych zawodach wykazują znaczenie odpoczynku
w życiu człowieka, prawidłowych warunków nauki i pracy, zapoznają z zawodami
z dziedziny biologii;

- nauczyciele fizyki, chemii, geografii- wdrażają do planowania dnia i organizowania pracy własnej, zapoznają z zawodami z dziedziny fizyki, chemii, geografii, meteorologii, rolnictwa, leśnictwa, ochrony środowiska, ochrony zdrowia, astronomii;

- nauczyciele historii i wiedzy o społeczeństwie informują o siedzibie władz lokalnych oraz ich zakresie działań i sposobie powoływania, wyjaśniają demokratyczny charakter państwa, charakteryzują pojęcie samorządności, opisują zawody związane z polityką, przedstawiają zawód historyka, zapoznają ze zjawiskiem emigracji politycznej i zarobkowej, omawiają z uczniami funkcjonowanie przemysłu, warunki pracy w fabryce dawniej i dziś, prezentują podstawowe cechy obecnego systemu gospodarczego; zapoznają z zawodami np.: archeolog, politolog, historyk, etnolog;

- nauczyciele wychowania fizycznego omawiając trening zdrowotny, pomagają opracować rozkład dnia ucznia, uwzględniając proporcje między pracą a wypoczynkiem, wysiłkiem umysłowym i fizycznym, zapoznają z zawodami np.: sędzia sportowy, instruktor, trener, menedżer sportowy, akrobata;

- nauczyciele etyki/ religii przedstawiają znaczenie i wartość pracy w życiu człowieka, etykę zawodową, pomagają tworzyć uczniom ich własne systemy wartości, pomagają poznać siebie, przyjąć odpowiedzialność za siebie, przekazują wiedzę o znaczeniu praw i obowiązków, zasad i reguł postępowania w życiu człowieka;

- nauczyciel muzyki zapoznaje uczniów z zawodami związanymi z muzyką, przekazuje wiedzę o tworzeniu instrumentów, uczy gry na instrumentach; zapoznaje z zawodami z dziedziny muzyki;

-nauczyciel plastyki zapoznaje z zawodami z dziedziny kultury, uczy korzystania
z przekazów medialnych oraz wykorzystywania ich wytworów, zapoznaje z zawodami np.: artysta plastyk, artysta fotografik, wizażysta;

- nauczyciel techniki opisuje funkcje urządzeń technicznych, omawia kolejność działań technologicznych, organizacje miejsca pracy i szacowanie czasu jej trwania, uczy posługiwania się narzędziami do obróbki ręcznej, wskazuje umiejętności niezbędne do wykonywania zawodów związanych z organizacją i bezpieczeństwem pracy, np.: inspektor pracy, diagnosta, technik BHP, zawody związane z projektowaniem- architekt, konstruowaniem- konstruktor maszyn i urządzeń, oraz zawody związane
z materiałoznawstwem, elektrotechniką i elektroniką, rzemiosłem i usługami, komunikacją;

- nauczyciele bibliotekarze prenumerują czasopisma związane z edukacją oraz literaturę
z zakresu doradztwa zawodowego, udostępniają ulotki o szkołach;

Ponadto nauczyciele prowadzą koła zainteresowań umożliwiające uczniom rozwijanie swoich zdolności i umiejętności.

Przewidywane rezultaty

     Efektem realizacji Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego ma być przygotowanie ucznia do podjęcia decyzji dotyczącej dalszej edukacji.

     Uczniowie rozpoznają swoje zasoby- zdolności, uzdolnienia, predyspozycje zawodowe, sprecyzują swoje zainteresowania, mocne i słabe strony oraz ograniczenia. Zdobędą informacje na temat świata zawodów, informacje dotyczące rynku pracy i struktury systemu edukacji. Uczniowie postarają się zaplanować własną ścieżkę edukacyjno- zawodową poprzez świadome, samodzielne decyzje, co wpłynie na zmniejszenie niepowodzeń szkolnych, zniechęcenia, porzucania szkoły a następnie pracy w skutek nietrafnych wyborów.

     Nauczyciele będą rozwijać zainteresowania uczniów, wplatać treści z zakresu doradztwa zawodowego podczas lekcji oraz wspierać rodziców w wyborze ścieżki edukacyjno- zawodowej ich dzieci.

Treści i tematyka zajęć

1. Zainteresowania i skłonności zawodowe.

- Kim chcę zostać w przyszłości? Zainteresowania inspiracją do działania.

Uważa się, że skłonność zawodowa to tendencja do działania ukierunkowanego na wykonywanie pewnych czynności w określonej dziedzinie, a zainteresowanie jakąś dziedziną łączy się zwykle ze skłonnością do wykonywania w niej pewnych działań (G. Sołtysińska, J. Woroniecka, KOWEZ, Warszawa 2010). Autodiagnoza:

• ,,Ankieta skłonności zawodowych”- J. Woroniecka
• ,,Kwestionariusz skłonności zawodowych”- E. Lis, J. Woroniecka
• ,,Karta zainteresowań”- wg. L. Krawczyk, A. Kulpa, M. Maicka
• ,,Szeregowanie przedmiotów szkolnych”- J. Woroniecka

2. Uzdolnienia i umiejętności

- Moje umiejętności a zawód.

Każdy uczeń, wybierając zawód, powinien zdać sobie sprawę z posiadanych uzdolnień i umiejętności. Stanowią one potencjał, który właściwie wykorzystany i prawidłowo kształtowany stworzy szerokie możliwości zawodowe. Uzdolnienia w połączeniu z silnymi zainteresowaniami daną dziedziną i dobrą motywacją do jej zgłębiania pomagają w osiągnięciu powodzenia w karierze zawodowej (G. Sołtysińska, J. Woroniecka, KOWEZ, Warszawa 2010).

• Ćwiczenie ,,Dla każdego coś dobrego”- dobieranie umiejętności do określonych zadań.
• ,,Przedstawienie swoich osiągnięć w formie graficznej”- D. Szczepanik
• ,,Ocena własnych uzdolnień”- J. Woroniecka (Pomocniczy kwestionariusz do oceny przez ucznia poziomu, szybkości przyswajania i utrwalania wiedzy).
• ,,Ankieta umiejętności”- E. Lis,  J. Woroniecka.

3. Temperament.

- Cechy usposobienia i temperamentu, ich znaczenie w wyborze zawodu.

Bardzo różnimy się między sobą. Niektórzy z nas są zdolni do długotrwałej, nawet dość jednostajnej pracy, inni szybko się męczą, niecierpliwią, zniechęcają. Jedni są opanowani, inni łatwo wybuchają, są opryskliwi, nie przepuszczają okazji do odwetu. Są ludzie szybko pracujący, są też pracujący powoli. Są tacy, którzy łatwo nawiązują kontakt  z otoczeniem, ale są i tacy, którzy wolą samotność i stronią od innych. Nasze reakcje, mające różne tempo, siłę i trwałość to właśnie przejawy temperamentu. Temperament bowiem, to nasze życie emocjonalne, ale i zmienność oraz ekspresja naszych ruchów, gestów i mimiki. O ile nasze zainteresowania mogą się zmieniać w ciągu całego życia, o tyle cechy temperamentu są dość trwałe i powinny mieć duże znaczenia przy wyborze zawodu.

Właściwości charakteru poznajemy obserwując stosunek do siebie, do pracy, do przedmiotów i do innych ludzi. Przejawia się on w naszym zachowaniu, postępowaniu, emocjach. Cechy charakteru określają zachowanie człowieka i jednocześnie różnicują ludzi. Warto wiedzieć, ze pozytywne cechy charakteru wskazane są do wykonywania każdego zawodu, ale są zawody, w których są one bezwzględnie koniecznie. (G. Sołtysińska, J. Woroniecka, KOWEZ, Warszawa 2010).

• ,,Kwestionariusz do badania temperamentu”- G. Sołtysińska
• ,,Ankieta do oceny własnej postawu wobec pracy w szkole i w domu”- G. Sołtysińska, J. Woroniecka

4. Aspekt zdrowotny wyboru zawodu.

- Mój stan zdrowia, a wybór zawodu.  (Uczeń SPE)

Stan fizyczny i zdrowotny odgrywa, podobnie jak zainteresowania, uzdolnienia, temperament i cechy charakteru, bardzo ważną rolę w wyborze zawodu. Warto odpowiednio wcześniej ustalić, jeszcze przed złożeniem dokumentów, zwłaszcza do szkoły zawodowej, czy budowa ciała i ogólny stan fizyczny nie będą przeszkodą w sprostowaniu wymaganiom stawianym przez dany zawód.

• Ankieta ,,Mój stan zdrowia”-  G. Sołtysińska     
• Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych- dysfunkcje zdrowotne ograniczające wybór zawodu (w ocenie przydatności zawodowej ucznia z niepełnosprawnością kluczowe znaczenie ma diagnoza- ocena aktualnego stanu zdrowia oraz prognoza- przewidywanie ewentualnych pozytywnych lub negatywnych zmian
  w funkcjonowaniu organizmu). Wsparcie specjalistów i profesjonalnego doradztwa- współpraca z Poradnią Psychologiczno- Pedagogiczną.
• Uświadomienie uczniom, że o stanie zdrowia i ewentualnych przeciwwskazaniach do nauki określonego zawodu orzeka lekarz medycyny pracy. 

5. Samoocena.

- Ustalenie swoich mocnych i słabych stron (osiągnięcia, sukcesy).  

• ,,Moje mocne strony”- ćwiczenie.
• ,,Indywidualne Portfolio” Analiza przez uczniów zawartości swojego portfolio (kwestionariusze, ankiety). Wypełnienie zestawienia zbiorczego ,,Moje predyspozycje zawodowe”.

6. Informacje o zawodach.

- Świat zawodów. Charakterystyka zawodów. Warunki i środowisko pracy, charakter pracy, zadania i czynności zawodowe, przeciwskazania zawodowe.

• Pokaz filmów edukacyjnych- ,,Filmy o zawodach”, dostępne na stronie internetowej: koweziu.edu.pl
• Ćwiczenie ,,Zgaduj”- zgadywanie jaki zawód prezentuje przedstawiciel grupy.

7. Informacje o rynku pracy.

- Kompetencje na rynku pracy, sposoby poszukiwania pracy.

• Mini-wykład dotyczący rynku pracy.
• Zapoznanie uczniów z Polską Ramą Kwalifikacji
• Zapoznanie instytucją- Urząd Pracy.

8. Informacje o drogach kształcenia- typy szkół.

-Moja przyszłość edukacyjno- zawodowa.  Drogi prowadzące do zdobycia zawodu (ścieżki kształcenia)- wybór szkoły.

• Prezentacja multimedialna ,,Szkoły ponadpodstawowe”.
• Rozdanie uczniom karty ,,Co dalej po szkole podstawowej?”
• Mini- wykład ,,Ścieżki kształcenia”.

Metody i techniki pracy wykorzystane w scenariuszach

• ankieta,
• kwestionariusz,
• dyskusja,
• praca indywidualna,
• praca w grupach,
• mini- wykład,
• pogadanka,
• portfolio,
• filmy edukacyjne

Scenariusze i konspekty

• zasoby KOWEZiU (Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej
  i Ustawicznej); 
• ,,Orientacja szkolna i zawodowa w gimnazjum”  pod redakcją G. Sołtysińskiej i J. Woronieckiej, Warszawa 2011;
• ,,Rozwijam skrzydła” K. Druczak, M. Mańturz, M. Mrozek, KOWEZiU, Warszawa 2013
• ,,Poradnictwo zawodowe w gimnazjum”, K. Druczak, J. Minta, KOWEZiU, Warszawa 2013;
• zasoby ORE (Ośrodek Rozwoju Edukacji);
• zasoby własne.

Treści i czas realizacji programu

     Treści z zakresu doradztwa zawodowego będą realizowane w ciągu roku szkolnego 2017/2018  na lekcjach doradztwa zawodowego w ramach 10 godzin w roku.

Plan pracy zajęć-  doradztwo zawodowe

Harmonogram działań

Ewaluacja

     Ewaluacja realizacji działań z zakresu doradztwa zawodowego dokonywana jest na bieżąco przez nauczyciela doradztwa zawodowego w szkole na podstawie rozmów z uczniami
i nauczycielami  oraz analizy dokumentacji szkolnej, a następnie przedstawiona w postaci sprawozdania na koniec roku szkolnego.

………………………………

(pieczęć i podpis dyrektora)